Enternasyonel Form
Postmodernizm,
modernizmin sonrası ya da ötesi anlamında bir tanımlama olarak kullanılmaktadır
ve modern düşünceye ve kültüre ait temel kavram ve perspektiflerin
sorunsallaştırılmasıyla ve hatta bunların yadsınmasıyla birlikte
yürütülmektedir.
Teori alanında modernist sanat biçimleri ve uygulamalarından koptuğu iddia edilen bir dizi kültürel yapıntıyı tanımlayan mimarlık, felsefe, edebiyat, güzel sanatlar gibi alanlarda yeni kültür biçimlerin işaretleri olarak başlamıştır. Bu tartışmalar zamanla diğer birçok alanlara ve disiplinlere de yansımıştır ve sonuçta bir bütün olarak modernitenin sorgulanmasına ve aşılması arayışına dönüşmüştür.
Bununla birlikte postmodernizmi yeni bir tarihsel evre olarak anlamaktansa modernizmin kendi içinde bir aşama ya da özgül bir dönem olarak anlama çabaları da sözkonusudur. Postmodernizm, bu anlamda kendine yönelik itiraz ve eleştirileri de içine alacak şekilde süregiden bir modernizm/modernite/modernlik soruşturması ve tartışması olarak görülmektedir..
Teori alanında modernist sanat biçimleri ve uygulamalarından koptuğu iddia edilen bir dizi kültürel yapıntıyı tanımlayan mimarlık, felsefe, edebiyat, güzel sanatlar gibi alanlarda yeni kültür biçimlerin işaretleri olarak başlamıştır. Bu tartışmalar zamanla diğer birçok alanlara ve disiplinlere de yansımıştır ve sonuçta bir bütün olarak modernitenin sorgulanmasına ve aşılması arayışına dönüşmüştür.
Bununla birlikte postmodernizmi yeni bir tarihsel evre olarak anlamaktansa modernizmin kendi içinde bir aşama ya da özgül bir dönem olarak anlama çabaları da sözkonusudur. Postmodernizm, bu anlamda kendine yönelik itiraz ve eleştirileri de içine alacak şekilde süregiden bir modernizm/modernite/modernlik soruşturması ve tartışması olarak görülmektedir..
POSTMODERNİZM
VE SİYASAL ÜST-ANLATILAR
Modenlik tarihe insanı bilgisizlikten, batıl itikat ve irrasyonalizmden kurtarmayı vaadeden bir güç olarak girmiştir. Oysa 20. yüzyılın ikinci yarısında modernliğin sicili iki dünya savaşı, nazizmim yükselişi, gerek doğu gerek batıdaki toplama kampları, soykırım, dünya çapında bunalım, yerel savaşlar gibi olaylarla olağanüstü bozulmuştur. Bütün bunlar modernizmin ifade ettiği ilerleme fikrine olan inancı sarsmıştır Postmodernizm işte bu bağlamda modernizmin yarattığı haerşeyi eleştirir. Batı uygarlığının yarattığı deneyim, birikim, sanayileşme, kentleşme, ileri teknoloji, moden ulus devleti vb. herşeyi eleştirir. Yine aynı çerçeve içerisinde Postmodernizm modern öceliklere, kariyer, bireysel sorumluluk, bürokrasi, Liberal demokrasi, hümanizm, hoşgörü, eşitçilik, Marxizm, Hristiyanlık, faşizm, Stalinizm, İslamiyet ve modern bilim vs. herşeyi aynı kefeye koyar. Bunların söz merkezci, aşkın, bütünselleştirici üst-anlatılar olduklarını söyleyerek hepsine karşı çıkar. Buradan anlaşılacağı üzere Postmodernizm siyasi, dini veya toplumsal nitelikli bütün küresel, herşeyi kucaklayıcı dünya görüşlerine itiraz eder. Ayrıca modenizmin ahlaki iddialarına, modern öznede temellenen evrensel ahlak düşüncesine, özelliklede yararcılık teorilerine karşı çıkar.
POSTMODERN TOPLUM
Sanayi öncesi toplumlarda temel ekonomi toprak iken, sanayi toplumunda makine, sanayi sonrası toplumda ise bilgidir. Bilgi toplumuna doğru oluşan ekonomik, toplumsal, politik ve kültürel değişikliklerle sessiz bir devrim niteliğindedir. Haber ve bilgi devriminin getirdiği değişiklikler; oluşan çalışma tarzını, oyun, seyahat, düşünce biçimini de değiştirecekdir.
Sanayi sonrası toplumyaklaşımında ağırlıklı olarak toplumun ekonomik ve toplumsal boyutlarıyla ele alındığı ve gelişmelerin olumlu olduğu görülmektedir. Bu süreci daha çok kültürel ve zihinsel boyut açısından ele alan yazarlar bulunmakta ve toplum yapısında bir kırılma olduğunu söylemektedirler.
Postmodern toplum, bilgisayar, enformasyon, bilimsel bilgi,ileri teknoloji ile bilim ve teknolojideki ilerlemelerden kaynaklanan hızlı bir değişme toplumudur. Toplumsal ortamı alaycı, suni, mesafeli, anarşik, parçalanmış, kinayeli ültürel dünyayı bilim, teknoloji ve sanayinin imajından biçimlendirmeye çalışan modernizmin ilerlemeci modernist rüyasına karşı alaycıbir bakış olarak ortaya koymakta ve Postmodernizmin sanat miti, kültür, toplum ve felsefe açısından kararlı bir alaycılık olduğunu vurgulayan içerikten ziyade; biçim ve stile yapılmıştır.
Lyotard Postmodern toplum görüşünde; toplumsal yapı ile kültürü ayırmakta, toplumları sanayi sonrası sonrası kültürleride postmodern olarak adlandırmaktadır.
POSTMODERNİZMİN ELEŞTİRİSİ
20. yüzylın son çeyreğinde sosyal bilimlerde ve özelliklede felsefede oldukça etkili olan postmodernizm eleştirdiği, yıktığı, kuşkuculuğu, ve yumuşama bilmez tavrı nedeniyle eleştirilmiştir.
Postmodernizm herşeyden önce sadece başkaldırıyı ve eleştiriyi yücelttiği ve her zaman olumsuz olan tavrı nedeniyle eleştirilmiştir. Postmodernizm everensele karşı çıkıyor demiştik; eleştirenlere göre ise sadece evrenselliğin inkarı ve "öteki dünyaların" göz önüne alınmasıyla tutarlı bir politika üretmek olanaksızdır. "Çünkü Postmodernizm salt yıkıcıdır, herhangi bir sosyal,politik ve etik sistemi müdafaa edebilmek için hiçbir tamal sağlayamaz.Dolayısıy la sosyal değişmeye ciddi bir katkı sağlayamaz" şeklinde tenkitlere hedef olmuştur.
Bir görüşe göre ise Postmodernizmin entellektüellerin imtiyalı konumlarını korumaya yönelik bir son savunma çabası olduğu savunulmuştur.Buna göre kültürel arenadaki geleneksel temellerini ve imtiyzlı konumlarını koruma teleşına düşen entellektüellerin son ve umutsuz bir manevrasından,herşey i kendileriyle birlikte ateşe atma teşebbüsünden başka birşey değildir.
Bir başka eleştiri ise postmodernizmin samimiyetine gelmiştir. Bu görüşe göre Postmodernizm ne kadar liberalizme karşı olsada sadece onu bir reklam taktiği ve modernizmin ticarileşmiş versiyonudur. Üçüncü dünya ülkelerindeki pazar payını artırmak için satılmayan modası geçmiş mallar amaca uygun olmayan yararsız teknolojilerin bu ülkelerde yer etmesi için yapılan bir reklam olarakta görenler vardır postmodernizmi....
KAYNAKLAR
Postmodernliğin Durumu - David Harvey - Metis Yayınları
Postmodern Durum - J.F.Lyotard - Vadi Yayınları
Modernden Postmoderne Siyasal Arayışlar - Aytekin Yılmaz - Vadi Yayınları
Kıta Avrupası Felsefesine Giriş - David West - Paradigma Yayınları
Postyapısalcılık ve Postmodernizm - Madan Sarup - Ark Yayınları
Postmodern Sosyal Analiz ve Postmodern Eleştiri - J.W.Murphy - Paradigma Yayınları
Felsefe Sözlüğü - A.Cevizci - Paradigma Yayınları
Modenlik tarihe insanı bilgisizlikten, batıl itikat ve irrasyonalizmden kurtarmayı vaadeden bir güç olarak girmiştir. Oysa 20. yüzyılın ikinci yarısında modernliğin sicili iki dünya savaşı, nazizmim yükselişi, gerek doğu gerek batıdaki toplama kampları, soykırım, dünya çapında bunalım, yerel savaşlar gibi olaylarla olağanüstü bozulmuştur. Bütün bunlar modernizmin ifade ettiği ilerleme fikrine olan inancı sarsmıştır Postmodernizm işte bu bağlamda modernizmin yarattığı haerşeyi eleştirir. Batı uygarlığının yarattığı deneyim, birikim, sanayileşme, kentleşme, ileri teknoloji, moden ulus devleti vb. herşeyi eleştirir. Yine aynı çerçeve içerisinde Postmodernizm modern öceliklere, kariyer, bireysel sorumluluk, bürokrasi, Liberal demokrasi, hümanizm, hoşgörü, eşitçilik, Marxizm, Hristiyanlık, faşizm, Stalinizm, İslamiyet ve modern bilim vs. herşeyi aynı kefeye koyar. Bunların söz merkezci, aşkın, bütünselleştirici üst-anlatılar olduklarını söyleyerek hepsine karşı çıkar. Buradan anlaşılacağı üzere Postmodernizm siyasi, dini veya toplumsal nitelikli bütün küresel, herşeyi kucaklayıcı dünya görüşlerine itiraz eder. Ayrıca modenizmin ahlaki iddialarına, modern öznede temellenen evrensel ahlak düşüncesine, özelliklede yararcılık teorilerine karşı çıkar.
POSTMODERN TOPLUM
Sanayi öncesi toplumlarda temel ekonomi toprak iken, sanayi toplumunda makine, sanayi sonrası toplumda ise bilgidir. Bilgi toplumuna doğru oluşan ekonomik, toplumsal, politik ve kültürel değişikliklerle sessiz bir devrim niteliğindedir. Haber ve bilgi devriminin getirdiği değişiklikler; oluşan çalışma tarzını, oyun, seyahat, düşünce biçimini de değiştirecekdir.
Sanayi sonrası toplumyaklaşımında ağırlıklı olarak toplumun ekonomik ve toplumsal boyutlarıyla ele alındığı ve gelişmelerin olumlu olduğu görülmektedir. Bu süreci daha çok kültürel ve zihinsel boyut açısından ele alan yazarlar bulunmakta ve toplum yapısında bir kırılma olduğunu söylemektedirler.
Postmodern toplum, bilgisayar, enformasyon, bilimsel bilgi,ileri teknoloji ile bilim ve teknolojideki ilerlemelerden kaynaklanan hızlı bir değişme toplumudur. Toplumsal ortamı alaycı, suni, mesafeli, anarşik, parçalanmış, kinayeli ültürel dünyayı bilim, teknoloji ve sanayinin imajından biçimlendirmeye çalışan modernizmin ilerlemeci modernist rüyasına karşı alaycıbir bakış olarak ortaya koymakta ve Postmodernizmin sanat miti, kültür, toplum ve felsefe açısından kararlı bir alaycılık olduğunu vurgulayan içerikten ziyade; biçim ve stile yapılmıştır.
Lyotard Postmodern toplum görüşünde; toplumsal yapı ile kültürü ayırmakta, toplumları sanayi sonrası sonrası kültürleride postmodern olarak adlandırmaktadır.
POSTMODERNİZMİN ELEŞTİRİSİ
20. yüzylın son çeyreğinde sosyal bilimlerde ve özelliklede felsefede oldukça etkili olan postmodernizm eleştirdiği, yıktığı, kuşkuculuğu, ve yumuşama bilmez tavrı nedeniyle eleştirilmiştir.
Postmodernizm herşeyden önce sadece başkaldırıyı ve eleştiriyi yücelttiği ve her zaman olumsuz olan tavrı nedeniyle eleştirilmiştir. Postmodernizm everensele karşı çıkıyor demiştik; eleştirenlere göre ise sadece evrenselliğin inkarı ve "öteki dünyaların" göz önüne alınmasıyla tutarlı bir politika üretmek olanaksızdır. "Çünkü Postmodernizm salt yıkıcıdır, herhangi bir sosyal,politik ve etik sistemi müdafaa edebilmek için hiçbir tamal sağlayamaz.Dolayısıy la sosyal değişmeye ciddi bir katkı sağlayamaz" şeklinde tenkitlere hedef olmuştur.
Bir görüşe göre ise Postmodernizmin entellektüellerin imtiyalı konumlarını korumaya yönelik bir son savunma çabası olduğu savunulmuştur.Buna göre kültürel arenadaki geleneksel temellerini ve imtiyzlı konumlarını koruma teleşına düşen entellektüellerin son ve umutsuz bir manevrasından,herşey i kendileriyle birlikte ateşe atma teşebbüsünden başka birşey değildir.
Bir başka eleştiri ise postmodernizmin samimiyetine gelmiştir. Bu görüşe göre Postmodernizm ne kadar liberalizme karşı olsada sadece onu bir reklam taktiği ve modernizmin ticarileşmiş versiyonudur. Üçüncü dünya ülkelerindeki pazar payını artırmak için satılmayan modası geçmiş mallar amaca uygun olmayan yararsız teknolojilerin bu ülkelerde yer etmesi için yapılan bir reklam olarakta görenler vardır postmodernizmi....
KAYNAKLAR
Postmodernliğin Durumu - David Harvey - Metis Yayınları
Postmodern Durum - J.F.Lyotard - Vadi Yayınları
Modernden Postmoderne Siyasal Arayışlar - Aytekin Yılmaz - Vadi Yayınları
Kıta Avrupası Felsefesine Giriş - David West - Paradigma Yayınları
Postyapısalcılık ve Postmodernizm - Madan Sarup - Ark Yayınları
Postmodern Sosyal Analiz ve Postmodern Eleştiri - J.W.Murphy - Paradigma Yayınları
Felsefe Sözlüğü - A.Cevizci - Paradigma Yayınları
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder